Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego obiektu budowlanego powinno być priorytetem dla każdego zarządcy, właściciela firmy czy osoby odpowiedzialnej za infrastrukturę. Jednym z istotnych elementów systemów ochrony przeciwpożarowej jest Przeciwpożarowy Wyłącznik Prądu (PWP). Jego prawidłowe zastosowanie nie tylko wymaga zapoznania się z obowiązującymi przepisami prawa, ale przede wszystkim jest niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony ludzi i mienia.
W tym artykule wyjaśniamy, do czego służy, gdzie i kiedy należy stosować PWP, a także co na jego temat mówią przepisy prawa.
Przeciwpożarowy Wyłącznik Prądu (PWP) to element instalacji elektrycznej, którego głównym zadaniem jest odcięcie dopływu prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem tych, które są niezbędne do funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych i innych systemów bezpieczeństwa podczas pożaru.
PWP umożliwia ekipom ratowniczym bezpieczne prowadzenie akcji gaśniczej, minimalizując ryzyko porażenia prądem oraz ogranicza rozprzestrzenianie się ognia poprzez wyeliminowanie potencjalnych źródeł zapłonu związanych z instalacją elektryczną.
Obowiązek stosowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu wynika z § 183 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r., poz. 1065 z późn. zm.):
„Przeciwpożarowy wyłącznik prądu, odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru, należy stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1000 m³ lub zawierających strefy zagrożone wybuchem.”
Dodatkowo § 183 ust. 3 tego rozporządzenia precyzuje lokalizację PWP:
„Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub złącza i odpowiednio oznakowany.”
Warto również zaznaczyć, że odcięcie dopływu prądu przez PWP nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku (§ 183 ust. 4).
Zgodnie ze wspomnianymi już przepisami (§ 183 ust. 2 Rozporządzenia MI), przeciwpożarowy wyłącznik prądu jest obowiązkowy w:
● Strefach pożarowych o kubaturze powyżej 1000 m³, co dotyczy większości obiektów użyteczności publicznej, zakładów przemysłowych, centrów handlowych i dużych budynków biurowych.
● Strefach zagrożonych wybuchem, niezależnie od ich kubatury — w tym w zakładach przemysłowych, lakierniach, akumulatorowniach, halach technologicznych, w których przechowuje się lub przetwarza substancje wybuchowe, łatwopalne lub tworzące atmosfery wybuchowe.
Na podstawie tych kryteriów PWP powinien być bezwzględnie stosowany w budynkach takich jak:
● Budynki użyteczności publicznej: szkoły, przedszkola, szpitale, urzędy, sądy, uczelnie,
● Zakłady przemysłowe i produkcyjne, w których kubatura strefy pożarowej przekracza 1000 m³,
● Magazyny i hale logistyczne,
● Centra handlowe i galerie (ze względu na dużą powierzchnię i kubaturę),
● Obiekty biurowe z rozbudowaną infrastrukturą elektryczną i dużą liczbą użytkowników.
Wyjątki: Jak wskazuje sama treść rozporządzenia, obowiązek nie dotyczy np. budynków mieszkalnych jednorodzinnych, garaży przydomowych czy niewielkich pawilonów, o ile nie występuje w nich strefa zagrożona wybuchem lub nie przekraczają progu 1000 m³ kubatury strefy pożarowej.
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu składa się z trzech podstawowych komponentów:
1. Urządzenie uruchamiające (UU-PWP) — przycisk umożliwiający ręczne wyłączenie zasilania, zazwyczaj umieszczony w pobliżu głównego wejścia do budynku.
2. Urządzenie sygnalizujące (US-PWP) — sygnalizator potwierdzający wyłączenie prądu, informujący o stanie urządzenia.
3. Urządzenie wykonawcze (UW-PWP) — element odpowiedzialny za fizyczne odłączenie zasilania, najczęściej zlokalizowany w rozdzielnicy głównej.
PWP odcina dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem tych, które są niezbędne podczas pożaru, takich jak:
● Systemy sygnalizacji pożaru.
● Oświetlenie awaryjne.
● Systemy oddymiania i wentylacji pożarowej.
● Pompy pożarowe.
● Windy ewakuacyjne.
Dzięki temu można zapewnić bezpieczeństwo ekip ratowniczych oraz ciągłość działania kluczowych systemów podczas akcji gaśniczej.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U. z 2016 r., poz. 1966 z późn. zm.), przeciwpożarowy wyłącznik prądu jest wyrobem budowlanym i musi spełniać określone wymagania:
● Posiadać Krajową Ocenę Techniczną (KOT) — jest to dokument wydawany przez upoważnioną jednostkę, który potwierdza, że dany wyrób budowlany spełnia wymagania użytkowe i może być wprowadzony do obrotu w Polsce. KOT zastępuje aprobatę techniczną w przypadku wyrobów, dla których nie ma norm zharmonizowanych.
● Uzyskać Krajowy Certyfikat Stałości Właściwości Użytkowych — dokument wydawany przez jednostkę certyfikującą, który potwierdza, że wyrób zachowuje deklarowane właściwości użytkowe w czasie, m.in. w zakresie bezpieczeństwa pożarowego. Certyfikat ten jest wymagany, jeśli PWP podlega systemowi oceny zgodności 1+ lub 2+.
● Być oznakowany znakiem budowlanym „B” — to oznaczenie informujące, że wyrób został oceniony zgodnie z krajowym systemem oceny zgodności i spełnia wymagania określone przez polskie przepisy techniczno-budowlane. Znak „B” umieszczany jest na produkcie lub jego opakowaniu.
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być zainstalowany w miejscu łatwo dostępnym dla ekip ratowniczych, zazwyczaj w pobliżu głównego wejścia do budynku lub złącza elektrycznego. Urządzenie uruchamiające (przycisk) musi być odpowiednio oznakowane, zgodnie z obowiązującymi normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa.
W przypadku budynków z wieloma wejściami zaleca się instalację przycisków uruchamiających przy każdym z nich, aby zapewnić szybki dostęp w sytuacji zagrożenia.
Zgodnie z § 3 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, przeciwpożarowy wyłącznik prądu podlega okresowej konserwacji i przeglądom technicznym. Czynności te powinny być wykonywane:
● Zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową oraz instrukcją obsługi opracowaną przez producenta.
● W okresach ustalonych przez producenta — nie rzadziej niż raz w roku.
● Przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i przeszkolenie, wskazane przez producenta.
Regularne przeglądy i konserwacja PWP są kluczowe dla zapewnienia jego niezawodności i skuteczności działania w sytuacji zagrożenia pożarowego.
Odpowiedzialność za zapewnienie, że obiekt jest wyposażony w sprawny Przeciwpożarowy Wyłącznik Prądu, spoczywa na właścicielu, zarządcy lub użytkowniku obiektu, w zależności od zapisów umowy lub przepisów szczególnych. Dotyczy to zarówno etapu projektowania i budowy, jak i późniejszej eksploatacji, w tym regularnych przeglądów i konserwacji.
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP) jest ważnym elementem systemów bezpieczeństwa pożarowego w wielu obiektach budowlanych. Jego prawidłowe zaprojektowanie, instalacja, certyfikacja oraz regularna konserwacja są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników budynku, oraz skutecznego prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych. Zarządcy obiektów, projektanci oraz osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo pożarowe powinny zwracać szczególną uwagę na zgodność PWP z obowiązującymi przepisami, oraz jego właściwe funkcjonowanie.
Bibliografia:
1. LexLege, „§ 183. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu”, Tech. war. budynków, LexLege, brak daty publikacji, https://lexlege.pl/tech-war-budynkow/paragraf-183/, dostęp 7 maja 2025.
2. Solwis, „Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP) w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych”, Solwis.pl, brak daty publikacji, https://www.solwis.pl/przeciwpozarowy-wylacznik-pradu-pwp-w-budynkach-mieszkalnych-jednorodzinnych, dostęp 7 maja 2025.
3. Portalelektryka.pl, „Podstawa prawna stosowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu (PWP)”, Portalelektryka.pl, 2024, https://portalelektryka.pl/aktualnosci/podstawa-prawna-stosowania-przeciwpozarowego-wylacznika-pradu-pwp-3839.html, dostęp 7 maja 2025.
4. Energetyka Plus, „Przeciwpożarowy wyłącznik prądu PWP z certyfikatem CNBOP – pytania i odpowiedzi”, Energetyka.plus, 2023, https://www.energetyka.plus/przeciwpozarowy-wylacznik-pradu-pwp-z-certyfikatem-cnbop-pytania-i-odpowiedzi, dostęp 7 maja 2025.