Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Odporność ogniowa i pożarowa to pojęcia kluczowe w kontekście bezpieczeństwa budynków. Choć często używa się ich zamiennie, różnią się zarówno definicją, jak i zastosowaniem. Wyjaśniamy, czym są klasy odporności, jak się je prawidłowo oznacza i jak interpretować symbole REI. Warto pamiętać, że klasy odporności pożarowej i ogniowej wpływają na projektowanie i użytkowanie poszczególnych obiektów i nie należy ich bagatelizować.
Odporność ogniowa i pożarowa to pojęcia odnoszące się do różnych aspektów bezpieczeństwa budynków. Pierwsza z nich dotyczy zdolności poszczególnych elementów konstrukcji do wytrzymywania wpływu ognia przez określony czas. Mowa o takich elementach jako stropy, ściany czy drzwi. W praktyce chodzi o to, jak długo będą spełniać swoje podstawowe funkcje izolacyjne, konstrukcyjne i szczelnościowe w trakcie pożaru.
Do definiowania odporności pożarowej wykorzystuje się symbole REI, gdzie:
● R - nośność ogniowa (zdolność do przenoszenia obciążeń),
● E - szczelność ogniowa (zdolność do zapobiegania przedostawania się do środka dymu i ognia),
● I - izolacyjność ogniowa (ograniczenie wzrostu temperatury po drugiej stronie danego elementu).
Przykładowo odporność pożarowa na poziomie REI 60 oznacza, że dany element zachowuje wszystkie swoje trzy właściwości przez co najmniej 60 minut.
Z kolei odporność pożarowa to inaczej klasa przypisywana całemu budynkowi, nie tylko każdemu elementowi z osobna. Klasa odporności pożarowej określa, jak długo cały obiekt może być bezpieczny dla użytkowników w przypadku rozprzestrzeniania się ognia. Klasy tej odporności oznacza się również literami, jednak kolejno z zakresu od A do E, przy czym:
● A - oznacza najwyższy stopień ochrony,
● E - wskazuje na najniższą dopuszczalną ochronę.
Klasy odporności pożarowej uregulowano w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki ich usytuowanie.
Co w praktyce oznaczają te różnice? Odporność ogniowa dotyczy pojedynczych części konstrukcyjnych, a odporność pożarowa - całych budynków i ich zdolności do opóźnienia rozprzestrzeniania się ognia. Dzięki temu możliwa jest bezpieczna ewakuacja ludzi i działania straży pożarnej. Z tej różnicy muszą sobie zdawać sprawę nie tylko architekci i inżynierowie, ale także inwestorzy i właściciele nieruchomości.
W Polsce sposób klasyfikacji obiektów pod kątem ich zachowania się w razie pożaru jest jasno określony w przepisach prawa budowlanego - we wspomnianym już rozporządzeniu. Zgodnie z nim wyróżnia się 5 klas odporności pożarowej budynków. Im wyższa jest klasa, tym dłużej konstrukcja obiektu może pełnić swoje funkcje w warunkach pożaru i zapewniać bezpieczną ewakuację.
Przy przypisywaniu konkretnej klasy odporności pożarowej, bierze się pod uwagę kilka czynników:
● przeznaczenie budynku (mieszkanie, obiekty użyteczności publicznej, produkcyjnej),
● liczbę kondygnacji i wysokość,
● liczbę osób przebywających w obiekcie,
● rozwiązania techniczne zastosowane w konstrukcji (systemy gaśnicze, materiały budowlane, systemy oddymiania).
Przykładowo wysokie budynki, np. wieżowce, muszą spełniać bardziej rygorystyczne wymagania niż domy jednorodzinne. Co ważne, każdy element, od ścian nośnych, przez stropy, po schody ewakuacyjne, muszą spełniać minimalne normy odporności ogniowej wskazane dla danej klasy.
Wróćmy do przeznaczenia i sposobu użytkowania budynków. Oto jak dzielimy je na tej podstawie:
● obiekty ZL - mieszkalne, zbiorowego zamieszkania, użyteczności publicznej, w których zagrożenie może dotyczyć ludzi,
● obiekty PM - obiekty o przeznaczeniu produkcyjno-magazynowym,
● obiekty IN - budynki inwentarskie (hodowla inwentarza).
Budynki ZL dodatkowo dzielimy na 5 podkategorii:
● ZL I – budynki z pomieszczeniami przeznaczonymi do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a jednocześnie nieprzeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się.
● ZL II - przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak: szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych.
● ZL III - użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
● ZL IV – budynki mieszkalne.
● ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
Pod kątem oceny odporności pożarowej budynki dzieli się na 4 kategorie w zależności od tego, ile mierzą:
● budynki niskie (N) - obiekty do maksymalnie 12 metrów wysokości lub mieszkalne z czterema kondygnacjami nadziemnymi,
● budynki średniowysokie (SW) - konstrukcje o wysokości od 12 do 25 metrów lub mieszkalne z liczbą kondygnacji naziemnych od 4 do 9,
● budynki wysokie (W) - to takie, które mierzą od 25 do 55 metrów wysokości lub mają od 9 do 18 kondygnacji włącznie,
● budynki wysokościowe (WW) - obiekty, których wysokość przekracza 55 metrów.
Klasy odporności ogniowej i pożarowej to nie tylko wymogi formalne - mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo życia, mienia oraz przebieg ewentualnej akcji ratowniczej. W praktyce sugerują, jak długo obiekt lub jego elementy są w stanie opierać się działaniu ognia, zanim dojdzie do uszkodzenia lub zawalenia.
Wysoka klasa odporności pożarowej zwiększa szanse na sprawne opuszczenie budynku przez mieszkańców, daje więcej czasu na przybycie służb i ogranicza rozprzestrzenianie się ognia na inne kondygnacje. W przypadku szkół, galerii handlowych, szpitali czy biurowców ten aspekt ma ogromne znaczenie.
Ponadto jeśli inwestor nie będzie przestrzegał wymagań dotyczących klas odporności, może spotkać się z odmową wydania zezwolenia na budowę lub użytkowanie budynku. Konsekwencje mogą pojawić się również w razie kontroli straży pożarnej lub nadzoru budowlanego.
Najprostszym i najpewniejszym źródłem informacji o odporności ogniowej budynku jest jego projekt budowlany lub dokumentacja powykonawcza. Jakie informacje tam znajdziesz?
● klasy odporności ogniowej poszczególnych elementów (np. REI 60, REI 120),
● materiały, z których wykonano konstrukcję,
● uzasadnienie projektowe i obliczenia dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
W przypadku budynków wielorodzinnych lub użyteczności publicznej taką dokumentacją dysponuje zwykle zarządca budynku lub wspólnota mieszkaniowa. Skąd jeszzce możesz czerpać potrzebne informacje?
Jeżeli nie masz dostępu do dokumentacji lub chcesz mieć pewność, że informacje są aktualne, skontaktuj się z:
● projektantem obiektu - będzie miał pełną wiedzę na temat zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych,
● inspektorem nadzoru budowlanego - może mieć on dostęp do dokumentów zgromadzonych w urzędzie lub archiwum Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego.
W przypadku nowoczesnego budownictwa lub obiektów typowo publicznych dane o odporności ogniowej mogą być dostępne w:
● Krajowym Zasobie Nieruchomości,
● bazach danych lokalnych urzędów architektoniczno-budowlanych (wydziały urzędów miast),
● systemach informacji przestrzennej (GIS).
Uwaga! Nie polegaj wyłącznie na wizualnej ocenie elementów budynku pod kątem odporności ogniowej. Dwa obiekty o zbliżonym wyglądzie mogą mieć różne klasy w zależności od zastosowanych materiałów czy technologii. Podstawą do wszelkich wniosków powinna być dokumentacja techniczna i specjalistyczna opinia.
Jeśli jesteś na etapie budowy, rozbudowy lub generalnego remontu, klasy odporności ogniowej powinny Ci towarzyszyć przy doborze materiałów do pracy. Chodzi zarówno o zgodność z przepisami prawa budowlanego, jak i bezpieczeństwo użytkowania obiektu. Jak spełnić wymogi?
● ściany nośne i działowe - wybieraj bloczki silikatowe, pustaki ceramiczne, płyty gipsowo-kartonowe czy beton komórkowy,
● stropy i dachy - wysoką odporność ogniową zapewniają żelbetonowe stropy monolityczne lub prefabrykowane; dachy z warstwą termoizolacyjną z wełny mineralnej są lepszym wyborem niż pianka PUR,
● słupy i belki - stalowe konstrukcje wymagają zabezpieczeń ognioodpornych, aby osiągnąć wymaganą klasę REI,
● przeszklenia i drzwi - warto postawić na certyfikowane produkty z oznaczeniem EI60, EI 30 itd.
Pamiętaj jednak, że nie tylko rodzaj materiału ma wpływ na finalny poziom ochrony przed ogniem. Liczą się również grubość, sposób montażu czy zastosowanie izolacji.
Znajomość i wdrożenie odpowiednich rozwiązań w zakresie klas odporności ogniowej budynku już na etapie projektowania lub modernizacji to inwestycja w bezpieczeństwo. Warto przy tym współpracować z architektem czy rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Dzięki temu zyskasz pewność, że budynek spełnia wszelkie wymogi, a w razie potrzeby właściwie dobierzesz certyfikowane materiały budowlane.
Bibliografia: