Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Wartownik to osoba pełniąca służbę wartowniczą – czyli odpowiedzialna za ochronę wyznaczonych obiektów, mienia lub osób.
Choć funkcja ta może występować zarówno w strukturach cywilnych, jak i wojskowych, jej znaczenie, zakres obowiązków i podstawy prawne mogą się znacznie różnić. Kim zatem jest wartownik i jakie przepisy regulują jego działalność? Odpowiadamy.
Wartownik to osoba pełniąca służbę wartowniczą, której głównym zadaniem jest ochrona wyznaczonego obiektu, terenu, sprzętu lub osób.
Wartownik może występować zarówno w kontekście wojskowym, jak i cywilnym (np. w zakładach przemysłowych, portach lotniczych, magazynach czy jednostkach specjalnych ochrony).
● Kontrola dostępu do strzeżonego terenu (np. sprawdzanie dokumentów, legitymowanie).
● Patrolowanie obiektu lub jego okolic.
● Reagowanie na naruszenia bezpieczeństwa (np. próby wtargnięcia).
● Zgłaszanie incydentów do przełożonych lub odpowiednich służb.
● Obsługa urządzeń kontrolnych (monitoringu, systemów alarmowych itp.).
W rozumieniu Sił Zbrojnych RP wartownik to żołnierz wyznaczony do służby wartowniczej w celu ochrony określonego mienia, sprzętu, obiektów wojskowych lub innych miejsc o znaczeniu strategicznym. Obowiązki i sposób pełnienia tej służby są szczegółowo opisane w Regulaminie Ogólnym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadzonym na mocy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej.
Zgodnie z tym dokumentem wartownik:
● pełni służbę w ściśle określonym miejscu (np. wartownia, punkt kontrolny, magazyn),
● ma prawo użyć broni zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie i ustawach (Użycie broni przez wartownika musi być poprzedzone ostrzeżeniem słownym („Stój! Wartownik!”) i ostrzeżeniem o możliwości oddania strzału. Strzał ostrzegawczy lub celny jest dozwolony tylko w określonych przypadkach, np. próby ataku lub sabotażu.),
● odpowiada za ochronę powierzonych mu obiektów i nie może ich samowolnie opuszczać,
● pozostaje w ciągłej gotowości do reagowania na zagrożenia, np. próbę włamania lub wtargnięcia.
Zgodnie z Regulaminem Ogólnym Sił Zbrojnych RP wartownik wojskowy pełni służbę w ramach tzw. warty, której organizacja, skład oraz procedury działania są ściśle określone. Wartownik podlega przełożonemu (np. dowódcy warty), a jego działania są podporządkowane dobowemu rozkazowi służby garnizonowej. Ma obowiązek nieustannego czuwania, bez możliwości opuszczenia posterunku – nawet w razie realnego zagrożenia życia.
Wartownikowi zabrania się np. prowadzenia rozmów, siadania, oddalania się, korzystania z urządzeń elektronicznych czy innej aktywności niezwiązanej z pełnioną służbą. Złamanie tych zasad może być uznane za przestępstwo wojskowe (np. samowolne opuszczenie posterunku).
Służba wartownicza w wojsku pełniona jest w systemie rotacyjnym, a wartownikowi mogą towarzyszyć inni żołnierze, np. dowódca warty czy pomocnik oficera dyżurnego.
W sektorze cywilnym określenie „wartownik” najczęściej odnosi się do pracownika ochrony fizycznej. Jest to osoba zatrudniona przez firmę ochroniarską lub bezpośrednio przez instytucję (np. sąd, muzeum, zakład przemysłowy), której powierzono dozorowanie określonego terenu.
Cywilny wartownik:
● wykonuje zadania z zakresu ochrony osób i mienia,
● może być wyposażony w środki przymusu bezpośredniego (np. pałka, kajdanki) – pod warunkiem, że posiada status pracownika ochrony fizycznej wpisanego na listę kwalifikowaną,
● działa na podstawie Ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz.U. 1997 nr 114 poz. 740),
● odpowiada za kontrolę wejść i wyjść, monitoring, zapobieganie kradzieżom, reagowanie na sytuacje zagrożenia.
Zadania cywilnego wartownika mogą być zróżnicowane – od rutynowej obserwacji terenu po działania interwencyjne.
W wojsku wartownikami są żołnierze wyznaczeni przez dowódcę jednostki. Muszą przejść stosowne szkolenie i znać zasady pełnienia warty oraz użycia broni.
W cywilu funkcję wartownika może pełnić osoba pełnoletnia, niekarana, często z tzw. wpisem na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. W przypadku SUFO lub konwojentów wymagane są także badania psychologiczne i pozwolenie na broń.
Choć „wartownik” nie jest formalnym tytułem zawodowym, a w obrocie publicznym nie funkcjonują kursy ani szkolenia przygotowujące do tej roli, to w przepisach prawa znajdziemy odniesienia do osób pełniących takie obowiązki.”
● Regulamin Ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (ROSZ RP) – wprowadzony na podstawie rozporządzenia MON, określa zasady organizacji warty, sposób pełnienia służby i uprawnienia wartowników.
● Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP – definiuje obowiązki obywateli i żołnierzy w kontekście obronności, w tym służby wartowniczej.
● Ustawa o ochronie osób i mienia – art. 3 i 4 określają, kto może wykonywać zadania ochrony, w jakim zakresie i na jakich zasadach.
● Rozporządzenia MSWiA dotyczące kwalifikacji i obowiązków pracowników ochrony – szczegółowo regulują procedury i wymagania wobec wartowników cywilnych.
| Cecha | Wartownik wojskowy | Wartownik cywilny |
|---|---|---|
| Zatrudnienie | Żołnierz | Pracownik ochrony |
| Uprawnienia | Może użyć broni palnej na zasadach wojskowych | Może używać środków przymusu, jeśli posiada wpis kwalifikowanego pracownika |
| Zakres działania | Ochrona obiektów wojskowych, sprzętu, magazynów | Ochrona mienia, budynków, osób w obiektach cywilnych |
| Podstawa prawna | Rozporządzenia MON, ROSZ RP | Ustawa o ochronie osób i mienia |
● wartownik SUFO.
● wartownik – konwojent.
SUFO to Skrót od: „Specjalistyczna Uzbrojona Formacja Ochronna”. Wartownik SUFO to kwalifikowany pracownik ochrony zatrudniony w licencjonowanej firmie ochroniarskiej posiadającej zezwolenie MSWiA na prowadzenie działalności z użyciem broni. Jego obowiązki obejmują:
● ochronę obiektów infrastruktury krytycznej (np. elektrownie, porty, lotniska),
● kontrolę dostępu i reagowanie na zagrożenia,
● działanie zgodnie z procedurami alarmowymi.
To pracownik ochrony odpowiedzialny za konwojowanie wartości pieniężnych, dokumentów lub towarów wysokiej wartości. Jego zadania to m.in.:
● ochrona transportu na wyznaczonej trasie,
● nadzór nad przekazaniem mienia,
● obsługa broni palnej (w przypadku konwojów uzbrojonych),
● przestrzeganie procedur bezpieczeństwa.
Wartownik – zarówno w wojsku, jak i sektorze cywilnym – to osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo określonych obszarów, mienia lub osób. Choć zakres zadań może być podobny, różnice dotyczą m.in. trybu naboru, charakteru zatrudnienia (służba wojskowa vs umowa o pracę lub zlecenie), uprawnień oraz dostępnych środków przymusu bezpośredniego. Warto znać te rozróżnienia, szczególnie jeśli planujesz współpracę z firmą ochrony lub interesujesz się tematyką obronności.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej o zasadach pełnienia służby wartowniczej lub ochronie obiektów w Twojej firmie – skontaktuj się z nami. Chętnie doradzimy, jakie rozwiązania sprawdzą się najlepiej.