Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Doradca handlowy 24h: 603 339 988
Bezpieczeństwo pożarowe w zakładach pracy to priorytet, który wymaga zastosowania nowoczesnych rozwiązań gaśniczych. Jednym z najskuteczniejszych elementów systemów przeciwpożarowych (PPOŻ) są zraszacze przeciwpożarowe — urządzenia, które automatycznie uruchamiają proces gaszenia ognia. Jak działają i jakie są ich rodzaje? W tym artykule omówimy zasady ich funkcjonowania oraz zastosowanie w różnych sektorach gospodarki.
Zraszacze przeciwpożarowe to urządzenia, które w obliczu wystąpienia pożaru rozpylają wodę (lub odpowiednio dobrany środek gaśniczy) w celu zredukowania temperatury i ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia. Stanowią one często uzupełnienie lub podstawowy element systemu przeciwpożarowego PPOŻ, instalowanego w obiektach przemysłowych, budynkach użyteczności publicznej i innych obiektach, które są szczególnie narażone na wystąpienie pożaru. Mogą być stosowane lokalnie, np. w miejscach szczególnie narażonych na wybuch ognia, jak również w formie kompleksowej instalacji, obejmującej całą halę produkcyjną czy magazyn.
Podstawowe cechy zraszaczy przeciwpożarowych:
● Umożliwiają gaszenie dużych powierzchni jednocześnie.
● Są stosowane w obiektach o wysokim zagrożeniu pożarowym.
● Mogą wykorzystywać różne środki gaśnicze, dostosowane do charakterystyki zagrożenia.
● Ich uruchomienie następuje automatycznie lub ręcznie, w zależności od rodzaju systemu PPOŻ.
Warto odróżnić zraszacze od tryskaczy przeciwpożarowych — w systemach zraszaczy środek gaśniczy jest uwalniany jednocześnie na cały zabezpieczany obszar, podczas gdy tryskacze aktywują się pojedynczo po osiągnięciu określonej temperatury
Dobór odpowiedniego zraszacza przeciwpożarowego zależy od specyfiki obiektu oraz rodzaju zagrożenia pożarowego. Różne konstrukcje i sposoby montażu pozwalają na skuteczne zabezpieczenie przestrzeni o różnych wymaganiach, od hal produkcyjnych po serwerownie. Oprócz konstrukcji i sposobu montażu kluczowe znaczenie ma również dobór odpowiedniego środka gaśniczego, dostosowanego do rodzaju pożaru i specyfiki chronionego obiektu. Poniżej przedstawiamy podstawowe typy zraszaczy stosowanych w systemach przeciwpożarowych.
W zależności od sposobu instalacji i kierunku rozpylania środka gaśniczego wyróżnia się kilka rodzajów zraszaczy:
● Zraszacze pionowe — montowane w pozycji pionowej, zazwyczaj pod sufitem. Środek gaśniczy kierowany jest w dół, co pozwala skutecznie pokryć duże powierzchnie pod zraszaczem. Stosowane w halach produkcyjnych, magazynach i obiektach z wysokimi sufitami.
● Zraszacze poziome — montowane na ścianach i ukierunkowane na rozprzestrzenianie środka gaśniczego poziomo. Stosowane w garażach podziemnych, tunelach oraz pomieszczeniach o niskim stropie, gdzie tradycyjny zraszacz sufitowy nie byłby skuteczny.
● Zraszacze szyjkowe (wężykowe) — charakteryzują się wydłużoną konstrukcją z szyjką, która pozwala precyzyjnie kierować środek gaśniczy w określone miejsce. Często stosowane w miejscach o ograniczonej przestrzeni oraz tam, gdzie wymagane jest bardziej ukierunkowane gaszenie.
W zależności od rodzaju pożaru i środowiska, w jakim mają działać, zraszacze przeciwpożarowe dzielą się na kilka typów.
● Zraszacze wodne — najczęściej stosowane, wykorzystują wodę do schładzania płonących materiałów i ograniczania dostępu tlenu. Skuteczne w gaszeniu pożarów klasy A (materiały stałe, np. drewno, papier, tkaniny). Zastosowanie: magazyny, hale produkcyjne, obiekty handlowe.
● Zraszacze pianowe — tworzą warstwę piany, która izoluje ogień od tlenu i zapobiega jego rozprzestrzenianiu. Stosowane do gaszenia cieczy palnych (pożary klasy B). Zastosowanie: zakłady chemiczne, rafinerie, bazy paliwowe, hangary lotnicze.
● Zraszacze gazowe (systemy gaszenia gazowego) — wykorzystują gazy obojętne (np. CO₂, azot, FM-200), które eliminują tlen i tłumią ogień bez użycia wody. Idealne do miejsc z cennym sprzętem elektronicznym, gdzie woda mogłaby wyrządzić szkody. Zastosowanie: serwerownie, archiwa, muzea, laboratoria.
● Zraszacze mgłowe — stosują mgłę wodną o bardzo małych kroplach, które skutecznie tłumią ogień przy minimalnym zużyciu wody. Zapewniają wysoką efektywność gaszenia przy niskim ryzyku uszkodzeń infrastruktury. Zastosowanie: obiekty zabytkowe, laboratoria, szpitale, kabiny lakiernicze.
Dzięki różnorodności konstrukcji i środków gaśniczych zraszacze przeciwpożarowe mogą być skutecznie dostosowane do specyfiki danego obiektu i rodzaju zagrożenia, zapewniając szybkie i efektywne działanie systemu ochrony przeciwpożarowej.
Zraszacze przeciwpożarowe są częścią zintegrowanego systemu PPOŻ, który wykrywa i zwalcza pożar w kilku etapach. W zależności od rodzaju instalacji mogą działać w systemie mokrym, suchym lub deluge, co wpływa na czas reakcji i sposób rozpylania środka gaśniczego. Aktywacja systemu – może następować automatycznie (na podstawie sygnału z czujników) lub ręcznie, np. za pomocą przycisku alarmowego. W zależności od rodzaju instalacji proces wygląda następująco:
1. Wykrycie zagrożenia — system monitorujący (czujniki dymu, temperatury, detektory płomienia) identyfikuje ryzyko pożaru i przekazuje sygnał do centrali sterującej. W bardziej zaawansowanych systemach PPOŻ stosowane są również czujniki optyczne i termowizyjne, które zwiększają precyzję detekcji.
2. Aktywacja systemu — w zależności od rodzaju instalacji:
● W systemach mokrych zawory otwierają się natychmiast, a woda obecna w przewodach natychmiast zaczyna wypływać przez zraszacze.
● W systemach suchych otwarcie zaworu powoduje napełnienie przewodów wodą, co trwa nieco dłużej.
● W systemach deluge (zraszacze otwarte) zawory kontrolno-alarmowe uwalniają środek gaśniczy na całą zabezpieczaną strefę jednocześnie.
3. Rozpylanie środka gaśniczego — substancja gaśnicza (woda, piana, gaz) jest uwalniana przez zraszacze, pokrywając zagrożony obszar. Kształt strumienia zależy od konstrukcji dyszy — mogą to być duże krople (lepsze do chłodzenia powierzchni) lub mgła wodna (bardziej efektywna w ograniczonych przestrzeniach).
4. Gaszenie pożaru lub ograniczenie jego rozprzestrzeniania — środek gaśniczy tłumi ogień, redukuje temperaturę i ogranicza dostęp tlenu, minimalizując ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się pożaru.
5. Dezaktywacja systemu i procedury awaryjne — po ugaszeniu pożaru system PPOŻ może zostać ręcznie wyłączony przez uprawnioną osobę. W niektórych instalacjach stosowane są także awaryjne procedury ręcznego uruchamiania systemu w przypadku awarii automatycznych detektorów.
Zraszacze przeciwpożarowe montuje się tam, gdzie istnieje podwyższone ryzyko pożaru i szybkie rozprzestrzenianie się ognia mogłoby doprowadzić do poważnych strat materialnych lub zagrożenia życia. Najczęściej instalowane są w obiektach przemysłowych, magazynach oraz miejscach składowania substancji łatwopalnych. Ich lokalizacja zależy od rodzaju zabezpieczanych materiałów oraz charakterystyki budynku, a rozmieszczenie musi być zgodne z normami przeciwpożarowymi.
Rozmieszczenie zraszaczy w obiektach przemysłowych i komercyjnych musi być zgodne z obowiązującymi normami przeciwpożarowymi, takimi jak PN-EN 12845 dla stałych instalacji tryskaczowych oraz regulacjami krajowymi dotyczącymi PPOŻ.
Zraszacze przeciwpożarowe są powszechnie stosowane w różnych sektorach gospodarki, takich jak:
● Elektrociepłownie — zabezpieczają przenośniki taśmowe i silosy węgla przed ryzykiem samozapłonu.
● Zakłady petrochemiczne — chronią zbiorniki z paliwami oraz rurociągi transportujące substancje łatwopalne.
● Przemysł chemiczny — zabezpieczają strefy magazynowania niebezpiecznych substancji, minimalizując ryzyko wybuchu i rozprzestrzeniania ognia.
● Centra logistyczne — zapobiegają szybkiemu rozprzestrzenianiu się ognia w magazynach, chroniąc towary i infrastrukturę.
Zraszacze są instalowane również w budynkach, które gromadzą dużą liczbę osób, aby zapewnić ich bezpieczeństwo w razie pożaru:
● Szpitale i placówki medyczne — chronią pacjentów i personel medyczny, szczególnie w miejscach przechowywania materiałów łatwopalnych, takich jak tlen czy leki chemiczne.
● Obiekty handlowe i galerie — zabezpieczają przestrzenie z dużą liczbą osób i materiałami łatwopalnymi (odzież, papier, drewno).
● Hotele i budynki mieszkalne — zapewniają ochronę w częściach wspólnych, takich jak korytarze, garaże podziemne i pomieszczenia techniczne.
● Obiekty sportowe i widowiskowe — zraszacze montuje się na halach sportowych i stadionach, aby chronić uczestników wydarzeń i personel.
Obiekty o strategicznym znaczeniu dla państwa również wymagają skutecznych systemów przeciwpożarowych:
● Tunele drogowe i kolejowe — ograniczają rozprzestrzenianie się ognia i dymu, zwiększając szanse ewakuacji osób znajdujących się w tunelu.
● Lotniska — zabezpieczają hangary, strefy tankowania samolotów oraz przechowywania paliw.
● Garaże podziemne i parkingi wielopoziomowe — zapobiegają pożarom pojazdów, minimalizując ryzyko eksplozji paliwa.
● Porty morskie i terminale przeładunkowe — chronią przestrzenie magazynowe oraz miejsca składowania towarów łatwopalnych.
Zraszacze przeciwpożarowe znajdują szerokie zastosowanie w halach produkcyjnych, gdzie wykorzystuje się wysokotemperaturowe procesy technologiczne oraz materiały łatwopalne:
● Fabryki tekstylne — zabezpieczają obszary przetwarzania i magazynowania tkanin, które mogą się łatwo zapalić.
● Zakłady przetwórstwa drewna — chronią przestrzenie produkcyjne i składowiska trocin, wiórów i pyłu drzewnego.
● Przemysł spożywczy — stosowane w miejscach przechowywania tłuszczów, olejów i alkoholu, które mogą przyczynić się do szybkiego rozwoju pożaru.
● Huty i odlewnie — zabezpieczają obszary, gdzie pracuje się z metalami i wysokimi temperaturami, zmniejszając ryzyko zapłonu gazów przemysłowych.
Zraszacze przeciwpożarowe są niezastąpionym elementem systemu PPOŻ w zakładach przemysłowych i budynkach o podwyższonym ryzyku pożaru. Ich odpowiedni dobór oraz konserwacja mają istotne znaczenie dla skuteczności ochrony przeciwpożarowej. Warto więc regularnie analizować zagrożenia i dostosowywać systemy gaśnicze do specyfiki danej infrastruktury.
Jeśli odpowiadasz za bezpieczeństwo pożarowe w swoim zakładzie pracy, upewnij się, że stosowane zraszacze spełniają normy i są odpowiednio dobrane do charakteru działalności. Inwestycja w skuteczny system przeciwpożarowy może w przyszłości uratować życie i ograniczyć straty materialne do minimum.